- Θα πτωχεύσει η Ελλάδα;
Η απάντηση είναι κατηγορηματική: Μόνον τα πρόσωπα (νομικά ή φυσικά) πτωχεύουν (σύμφωνα με τη νομική έννοια του όρου). Τα κράτη δε πτωχεύουν.
Τα κράτη, όπως και τα πρόσωπα, μπορούν να χρεωκοπήσουν.
Χρεωκοπία συμβαίνει ότι κάποιο πρόσωπο, ή κάποιο κράτος δε μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη του τα οποία είναι απαιτητά σε δεδομένη χρονική στιγμή.
Η χώρα όντως, μπορεί να χρεωκοπήσει. Και αυτό επιχειρεί να προλάβει η Κυβέρνηση, καθώς πέρα από τις ρητορείες, δεν είναι ακόμη σαφής η πρόθεση ή ο τρόπος που θα "διασώσει" τη χώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση ή κράτη - μέλη της.
Εάν ένα Κράτος βρεθεί σε "απόγνωση" λόγω εμφανούς αδυναμίας εξεύρεσης λύσεων για την αποπληρωμή των χρεών του, κατευθύνεται στην τελευταία λύση που απομένει: ΤοΔιεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το ΔΝΤ εγγυάται την αποπληρωμή των χρεών της χώρας, με τον όρο ότι η χώρα αποδέχεται τα μέτρα που αυτό ορίζει. Και βεβαίως, τα μέτρα που ορίζει και επιβάλει το ΔΝΤείναι σκληρά, απρόσωπα και συνήθως καταστροφικά για την Κυβέρνηση και την κοινωνία της χώρας που επεμβαίνει.
Συνεπώς, τεχνικά, ούτε να χρεωκοπήσει μπορεί μία Ελλάδα. Αφού, ακόμη και εάν δεν υπάρξει παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πράγμα που προφανώς αποκλείεται και μετά τις τοποθετήσεις των αρμοδίων της Ένωσης), τότε θα καταφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Σε κάθε περίπτωση, τα μέτρα που θα ληφθούν θα είναι κατά πολύ σκληρότερα από αυτά που συζητούνται σήμερα στα παράθυρα της τηλεόρασης και που γράφονται στις εφημερίδες.
- Τί θα γίνει στα επόμενα χρόνια;
Και κάτι ακόμη, το οποίο φοβούνται -ή δε φθάνουν μέχρι εκεί οι γνώσεις τους- οι δημοσιογράφοι των παραθύρων, αλλά και που φοβούνται να μας πουν οι πολιτικοί μας: Τα μέτρα αυτά ισχύουν για φέτος μόνον. Τον επόμενο χρόνο, για τον οποίο η Κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να μειώσει το έλλειμμα κατά ακόμη 3% του ΑΕΠ, δηλαδή να περιορίσει τη δημοσιονομική της πολιτική κατά 3% ακόμη, θα πρέπει πέραν των φετινών μέτρων να πάρει και επιπρόσθετα. Και τον επόμενο χρόνο, μέτρα για ακόμη 3%...
Και μάλιστα εάν αποδειχθεί -και κατά την άποψή μας θα αποδειχθεί- ότι οι ελπίδες για κάμψη του ΑΕΠ κατά 0,3% και άνοδο του ΑΕΠ κατά το 2011 και 2012 είναι φρούδες, τότε το "σφίξιμο" της δημοσιονομικής πολιτικής θα πρέπει να είναι ακόμη μεγαλύτερο.
Είναι απίστευτο το πόσο προσαρμοστικός θα πρέπει να αποδειχθεί αυτός ο λαός για να αντέξει...
- Υπάρχει κίνδυνος για τις καταθέσεις μας;
Θεωρητικά υπάρχουν κίνδυνοι. Και ποιοί είναι οι κίνδυνοι αυτοί;
α) Αποχώρησης της χώρας από την ευρωζώνη: Έχω αναφέρει τις απόψεις μου για το ενδεχόμενο αυτό. Βραχυπρόθεσμα, θα μπορούσε να είναι η ιδανικότερη λύση. Όμως, δε θα ωφελήσει τη χώρα μακροπρόθεσμα στις "διεθνείς καταιγίδες" που έρχονται. Εν τούτοις, είναι υπαρκτός και κανείς δε μπορεί να τον αποκλείσει.
Στην περίπτωση αυτή, οι καταθέσεις μετατρέπονται αυτόματα σε δραχμές. Όλες οι κατηγορίες.
Σε δραχμές θα μετατραπούν και οι λογαριασμοί ομολόγων του ελληνικού δημοσίου που κατέχουν οι έλληνες ή οι κάτοικοι της Ελλάδας.
Εκτιμώ (με τις γνώσεις που έχω, που μπορεί να αποδειχθούν ελλιπείς) ότι στην υποθετική περίπτωση επιστροφής στη δραχμή, δε θα πειραχθούν οι συναλλαγματικοί λογαριασμοί που έχουμε σε τράπεζες.
Επίσης, δε θα πειραχθούν οι επενδύσεις που έχουμε σε ξένα χρηματιστήρια μέσω χρηματιστηριακών λογαριασμών. Δε μπορώ να είμαι βέβαιος για τα Αμοιβαία Κεφάλαιαπου έχουμε αγοράσει από ελληνικές τράπεζες. Εκτίμησή μου είναι ότι θα μετατραπούν στο νόμισμα της χώρας που ανήκει η Τράπεζα από την οποίααγοράσθηκαν.
β) Θέμα φορολόγησης των καταθέσεων: Η θεωρία μας λέει ότι το Κράτος, έχει τη νομική ισχύ (π.χ. με την έκδοση μίας Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου) ένα Σάββατο βράδυ, να κάνει τα πάντα: να φορολογήσει, να πάρει ένα ποσοστό από τις καταθέσεις, να πάρει ένα ποσοστό από καταθέσεις πάνω από ένα ύψος, ή που ανήκουν σε μία κατηγορία προσώπων. Βέβαια, στην πράξη, αυτά είναι πολύ δύσκολο να γίνουν. Και αποτελούν την έσχατη των εσχάτων λύση. Θεωρητικά, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει εάν αποτύγχαναν τα μέτρα της Ε.Ε. και στη συνέχεια τα μέτρα του ΔΝΤ προς το οποίο αναγκαστικά θακαταφεύγαμε.
Άλλωστε, στη χώρα μας υπάρχει προηγούμενο με το Αναγκαστικό Δάνειο του 1923, όταν ξαφνικά και "εν μία νυκτί" αποφασίστηκε να κοπούν (στην κυριολεξία να κοπούν) στα δύο όλα τα χαρτονομίσματα άνω των 50 δραχμών, με το μισό χαρτονόμισμα να πηγαίνει αναγκαστικά στην πληρωμή ενός δανείου που έπρεπε να πάρει τότε η Κυβέρνηση για τη ρύθμιση των αναγκών που είχαν προκύψει από την έλευση των προσφύγων.
Όμως, άλλο πράγμα η μεταπολεμική -ηττημένη- Ελλάδα του 1923 και άλλο η Ελλάδα της Ευρωζώνης του 2010.
γ) Γιατί φεύγουν χρήματα προς το εξωτερικό;
Φεύγουν κυρίως απ' όσους φοβούνται ότι θα συμβεί κάτι απ' όσα περιγράφω παραπάνω, στο (α) και (β).
Είναι υπερβολικές αυτές οι ενέργειες;
Επειδή δεν είμαι κυβερνητικός παράγοντας ή τραπεζίτης ή δημοσιογράφος των παραθύρων για να σας πω αυτό που "πρέπει", θα σας πω απλά την άποψή μου,
Μπορεί να θεωρώ δύσκολα έως πολύ δύσκολα να συμβούν τα όσα αναφέρω στα (α) και (β), αλλά η λογική λέει ότι δε μπορούμε να τα αποκλείσουμε. Μέσα απ' αυτή την οπτική δε θα μπορούσα να εκφράσω κατηγορηματικά την άποψη ότι αδίκως και υπερβολικά, κάποιοι πράττουν ότι πράττουν.
δ) Πώς μπορεί κάποιος να βγάλει χρήματα στο εξωτερικό;
Δυστυχώς, εδώ οι γνώσεις μου είναι "φτωχές". Ακούω και γω "ιστορίες" από διάφορους που το έκαναν οι ίδιοι ή άκουσαν από άλλους που το έκαναν. Εδώ πραγματικά, η εφευρετικότητα του νεοέλληνα οργιάζει!
- Άνοιγμα λογαριασμών σε ξένες άλλες χώρες: Δεν είναι εύκολο, είναι δαπανηρό (αφού απαιτούνται ταξίδια κλπ), δεν είναι πάντα εφικτό (λόγω περιορισμών, πόθεν έσχες κλπ), αλλά είναι το πιο σίγουρο. Εάν τελικά επέλεγα να κάνω κάτι τέτοιο, θα προτιμούσα χώρες όπως ή Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία, ή λογαριασμό σε ευρώ στην Αγγλία. Θα απέφευγα τις χώρες του "ευρωπαϊκού νότου", τη Γαλλία και την Κύπρο. Σε κάθε περίπτωση, πριν έκανα κάτι τέτοιο θα ζητούσα την άποψη ενός τραπεζίτη, χρηματιστή ή δικηγόρου.
- Άνοιγμα λογαριασμών σε ξένες τράπεζες στην Ελλάδα Δεν έχω άποψη, αφού δε μπορώ να γνωρίζω πόσο αποφεύγονται τα ρίσκα σε πιθανή νομοθετική πράξη της Ελλάδας. Εδώ απαιτούνται οι γνώσεις νομικού συμβούλου και όχι οικονομικού.
- Άνοιγμα χρηματιστηριακών λογαριασμών σε ξένες Χρηματιστηριακές, ή σε ελληνικές Χρηματιστηριακές που συνεργάζονται ή που είναι θυγατρικές ξένων, τους οποίους μπορούμε να χειριστούμε απ' εδώ: Είναι μία λύση.
- Ανάληψη ευρώ από την τράπεζα και κρύψιμο κάτω από το πάπλωμα: Είναι και αυτό μία λύση, αλλά μην το πείτε αριστερά και δεξιά. Επειδή είτε θα σας κλέψουν, είτε θα πουν ότι είστε νευρωτικοί. Είτε και τα δύο...
Κοιτάξτε κύριοι.
Η κατάσταση είναι κρίσιμη. Και πάνω απ' όλα δύσκολη. Και θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη. Και όσο θα είναι δύσκολη, θα είναι κρίσιμη.
Επειδή κάποιοι είναι ήδη θυμωμένοι με όσα γράφω και θα με κατηγορήσουν ότι προκαλώ φόβους ή διασπείρω φήμες, πανικό κλπ, απαντώ ότι, ο δικός μου ο ρόλος είναι να εκφράζω τις απόψεις μου για την πορεία της οικονομίας, .
Κατά τους τελευταίους μήνες, πολύ πριν κάποιοι ανακαλύψουν ότι η Ελλάδα είναι υπερχρεωμένη, κατέγραψα τις ανησυχίες μου, λέγοντάς σας ότι όσα θα γράφουμε το επόμενο διάστημα δε θα αφορούν μόνον τις επενδύσεις σας, αλλά επεκτείνονται στην κατάσταση της δουλειάς σας και ακόμη της ζωής σας.
Το να κρυβόμαστε και να αποφεύγουμε να εκφράζουμε απόψεις σε υπαρκτές ανησυχίες και προβλήματα δεν αποτελεί τη λύση. Αποτελεί στρουθοκαμηλισμό.
Και δύο λόγια για την αγορά:
Η αγορά καταρρέει, μπρος στην άτακτη αποχώρηση των κεφαλαίων ελλήνων και ξένων. Μπορεί να κάνει μία τεχνική αντίδραση. Μην το δείτε σαν ευκαιρία για ένα γρήγορο κέρδος.
Αυτή τη φορά, η αναμονή δε θα είναι κάποιων μηνών, όπως ήταν το 2003 ή το 2009. Θα είναι αναμονή ετών. Και ίσως, όταν πάλι με το καλό ανακάμψει η αγορά, να υπάρχει ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον.
Όταν η αγορά θα πάει στα χαμηλά του Μαρτίου (κάποια στιγμή θα γίνει και αυτό), μην περιμένετε ότι θα κάνει την αντίδραση του 2003 ή του 2009. Ίσως να το επιχειρήσει. Όμως, δεν θα πετύχει τίποτα.
Όσο τα αδιέξοδα της οικονομίας και της χώρας είναι τόσο μεγάλα, η εμμονή στην ελληνική αγορά είναι προβληματική.
Μην ψάχνετε "πάτους". Ή, μην αντιδράτε στις ...αντιδράσεις! Εάν είναι να κάνετε κάτι από τα δύο προηγούμενα, τότε καλύτερα επιλέξτε τη λύση του "παπλώματος". Εκεί τουλάχιστον έχετε πιθανότητες να τη γλυτώσετε...
Δίνω αρκετό βάρος στις ξένες αγορές. Όχι σε όλες. Στις αναπτυσσόμενες. Οι οποίες όμως για να κινηθούν θετικά, θα πρέπει τουλάχιστον να μην καταρρεύσει η Αμερική.
Για όσο διάστημα διατηρείται η παρούσα ανωμαλία που επηρεάζει όλο το κόσμο, καλό είναι να περιμένουμε. Άλλωστε μπορεί να αποτελέσει μία ευκαιρία για να μάθουμε τα πράγματα για τις αγορές αυτές, καλύτερα.
Οι επενδύσεις είναι "παιχνίδι" στρατηγικής. Και όχι έμμονων ιδεών ή ιδεοληψιών. Ας δούμε την κατάσταση λογικά. Και ας μη βιαστούμε να κινηθούμε προς άλλες αγορές. Θα περιμένουμε. Και σε κάποια στιγμή θα δοθεί η καλή ευκαιρία.
Δεν έχουμε αποκλείσει τις επενδύσεις στην Ελλάδα. Σε μικρό ποσοστό "μένουμε Ελλάδα". Όμως, προς το παρόν, περιμένουμε για να μπούμε σε συγκεκριμένες, μη τραπεζικές, μετοχές. Τις είχαμε αναφέρει στο παρελθόν και θα επανέλθουμε εν καιρώ...
Το πρόγραμμα περιλάμβανε βεγγαλικά σε ψαροκάικα που έκαναν την είσοδό τους στο λιμάνι, χορευτικά από το Σύλλογο Γυναικών Αίγινας, λαϊκή μουσική από ένα τριμελές συγκρότημα, μικρούς πάγκους με φιστίκια, είδη λαϊκής τέχνης και γλυκίσματα και κεράσματα από τις ταβέρνες της περιοχής
Οι τόκοι που έπρεπε να καταβάλλονται κάθε χρόνο ήταν 7 εκατομμύρια δραχμές και ισοδυναμούσαν με το μισό τών συνολικών εσόδων του ελληνικού κράτους που έφταναν μετά βίας τα 14 εκατομμύρια ετησίως. Στην πραγματικότητα, με την καταβολή των τόκων δεν περίσσευε τίποτα να επενδυθεί προς όφελος του ελληνικού λαού. (Αυτό μήπως
, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα πρέπει να πάρει μέτρα ώστε να εξοικονομήσει μέσα στους επόμενους μήνες το αστρονομικό επιπλέον ποσό των 3,6 εκατομμυρίων δραχμών, που θα δοθούν στους δανειστές της. (Πάμε πάλι απ' την αρχή. Σας θυμίζει τίποτα
